‘Al Fadimem’ Türküsünün Perde Arkası Aralandı: Afyonkarahisar’dan Yükselen Bir Sevda Destanı
Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesine bağlı Cevizli köyü ile Bayat ilçesine bağlı Sağırlı köyü arasında yeşeren ve nesilden nesile aktarılan efsanevi Al Fadimem türküsünün ardındaki gerçek hikaye, gazetelink.com.tr olarak titiz bir çalışmayla gün yüzüne çıkarıldı. Yıllardır dillerde dolaşan bu hüzünlü sevda öyküsü, artık çok daha net bir şekilde anlaşılacak.
TÜBİTAK Projesiyle Gün Yüzüne Çıkan Gerçekler
Türk Dili ve Edebiyatı alanında düzenlenen TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında, İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde önemli bir çalışma gerçekleştirildi. Tarih öğretmeni Faruk Karakuş danışmanlığında, 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir tarafından hazırlanan ‘Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği’ adlı proje, bu efsanevi türkünün kökenine indi.
Proje kapsamında, birinci elden kaynaklar taranarak Al Fadimem türküsünün gerçek öyküsü ve ilk sözleri derlendi. Bu değerli araştırma, halk müziğinin önemli bir parçası olan türkülerde zamanla yaşanan değişimleri ve anlam kaymalarını da gözler önüne seriyor. Çalışmanın temelini, türkünün kahramanları Fadime Bostan ve Efe Kadir ile aynı döneme tanıklık etmiş akrabalar ve köylülerle yapılan derinlemesine görüşmeler oluşturdu.
Bir Aşkın Türküye Dönüşen Acı Yolculuğu
Yapılan araştırmalar sonucunda, türkünün kahramanı Efe Kadir’in yetim ve yoksul olması nedeniyle Fadime ile evlenmek için yeterli maddi imkana sahip olmadığı anlaşıldı. Bu durum üzerine Efe Kadir, sevdiği Fadime’yi kaçırmaya karar verdi. Fadime de bu sevdaya gönlünü kaptırmış bir şekilde kaçışı gönüllü olarak kabul etti.
Ancak, o dönemin koşulları gereği Fadime’nin yaşı resmi kayıtlarda küçük gösteriliyordu. Ailesinin şikayeti üzerine Efe Kadir tutuklanarak cezaevine gönderildi. Bu ayrılık, Fadime’nin başka biriyle evlendirilmesiyle daha da derinleşti. Efe Kadir’in cezaevinde yaşadığı büyük üzüntü ve özlem, kaleme aldığı türkülerle dile geldi. İşte meşhur Al Fadimem türküsü de bu acı dolu sürecin bir yansıması olarak ortaya çıktı.
40 Yıllık Ses Kaydı Araştırmaya Işık Tuttu
Bu kapsamlı araştırmanın en çarpıcı bulgularından biri, Efe Kadir’in kendi sesinden yapılmış 40 yıllık bir ses kaydının gün yüzüne çıkarılması oldu. 1985 yılında Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin talebi üzerine kaydedilen bu nadide kaset, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını kendi sesiyle okuduğunu ortaya koydu. Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireyleri tarafından özenle saklanan bu kayıt, türkünün günümüze ulaşan ilk sözlerini belirlemede kritik bir rol oynadı.
Yapılan saha çalışmaları sayesinde, günümüzde bilinen sözlerden farklı, daha önce hiç kayıt altına alınmamış kıtalar da tespit edildi. Bu bulgular, Al Fadimem türküsünün zaman içinde nasıl bir değişim geçirdiğini somut verilerle kanıtlar nitelikte. Gazetelink.com.tr olarak, bu kültürel mirasın en doğru şekilde anlaşılmasına katkı sağlamaktan gurur duyuyoruz.
