E-ticaretin Gizli Maliyeti: İade Süreçleri Üretimden Pahalıya Patlıyor
Günümüzün hızla dijitalleşen dünyasında, tek bir tıkla alışveriş yapmanın kolaylığı, beraberinde karmaşık ve maliyetli bir süreci getiriyor: ürün iadeleri. Tüketiciler için büyük bir konfor sunan bu ‘tek tıkla iade’ imkanı, aslında hem işletmeler hem de gezegenimiz için ciddi bir lojistik ve çevresel yük oluşturuyor. Yaşar Üniversitesi Lojistik Yönetimi Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Melisa Özbiltekin Pala, hızla büyüyen iade ekonomisinin perde arkasını ve yarattığı zorlukları Gazetelink.com.tr okurları için değerlendirdi.
Tek Bir Ürünün Geri Dönüş Yolculuğu: Maliyet ve Çevre Üzerine Etkileri
Dr. Pala’nın vurguladığı önemli bir nokta, birçok durumda bir ürünün iade sürecinin, o ürünün ilk üretim maliyetinden daha yüksek bir operasyonel yük getirebilmesi. Özellikle giyim gibi sektörlerde sıkça karşılaşılan bu durum, işletmeleri zorlu kararlar almaya itiyor. Pala, “Örneğin bir kazağın üretim aşaması, genellikle ölçek ekonomileri sayesinde daha düşük maliyetliyken; iade edilen bir ürün için yürütülen adımlar, tekil bazda çok daha maliyetli hale gelebiliyor. Bu durum, bazı işletmelerin iade edilmiş ürünleri yeniden satışa sunmak yerine imha etme yoluna gitmesine neden olabiliyor,” şeklinde konuştu.
Çevrim içi alışverişin yaygınlaşmasıyla birlikte, tüketicinin hayatına giren ‘iade kolaylığı’, lojistik sektörü için adeta bir sınav niteliği taşıyor. Özellikle giyim ürünlerindeki yüksek iade oranları, ‘Tersine Lojistik’ kavramını daha da önemli hale getiriyor. Dr. Pala, basit bir iade işleminin bile, ürünün üretim maliyetini aşan operasyonel bir yük ve önemli bir karbon ayak izi oluşturarak çevresel sorunlara yol açabileceği konusunda uyarıyor. Bu süreçlerin etkin bir şekilde yönetilmesi, hem ekonomik sürdürülebilirlik hem de çevresel sorumluluk açısından kritik önem taşıyor.
Görünmeyen Karbon Yükü: Tüketici Konforunun Çevresel Bedeli
Tüketicilerin en sık başvurduğu iade nedenlerinden biri olan beden uyuşmazlığı, kontrolsüz bir şekilde yönetildiğinde ciddi çevre kirliliğine sebep oluyor. Dr. Pala, tüketicinin “Beğenmezsem veya uymazsa geri gönderirim” rahatlığının arkasında yatan görünmeyen karbon ayak izine dikkat çekiyor. Bir ürünün, kargo aracılığıyla toplama merkezlerine, ayrıştırma ve kalite kontrol birimlerine taşınması, yeniden paketlenmesi ve stoklanıp yeni bir sevkiyata hazırlanması gibi çok katmanlı süreçler, önemli miktarda enerji tüketimine ve karbon salınımına neden oluyor.
Özellikle moda perakendesinde, bir ürünün iade sürecindeki karbon salınımının, ilk sevkiyat sırasındaki emisyonu aşabileceği belirtiliyor. Bu durum, sektörde ciddi bir ekolojik yük oluşturuyor. Dr. Pala’ya göre, tüketicinin sıradan bir işlem olarak gördüğü bu geri gönderme kararı, aslında önemli bir çevresel maliyet anlamına geliyor. Bu nedenle, iade ekonomisinin sürdürülebilirlik açısından yeniden değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi büyük önem arz ediyor.
Çözüm Stratejik İyileştirmede Yatıyor
Dr. Melisa Özbiltekin Pala, bu zorlukların üstesinden gelmek için stratejik iyileştirmelerin şart olduğunu vurguluyor. “Tersine lojistik süreçleri, dikkatli ve düzenli bir şekilde planlandığında, taşıma optimizasyonu, enerji verimliliği ve geri dönüşüm altyapısının güçlendirilmesi gibi adımlarla riskler minimize edilebilir,” diyen Dr. Pala, doğru yönetilen tersine lojistiğin, hem operasyonel verimliliği artırdığını hem de işletmelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasına katkı sağladığını belirtiyor. Gazetelink.com.tr olarak, iade ekonomisinin getirdiği bu önemli sorunu ve çözüm önerilerini okuyucularımızla paylaşmaya devam edeceğiz.
